Zmiany w Podatku od Nieruchomości
Przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt ustawy o zmianie m.in. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (upol), wprowadza szereg istotnych zmian, które mają wejść w życie, poza pewnym wyjątkiem, w dniu 1 stycznia 2025 r. Chociaż według ustawodawcy wprowadzone zmiany mają mieć wyłącznie charakter precyzujący, uwzględniający dorobek orzeczniczy sądów krajowych i dążą jedynie do zachowania fiskalnego status quo, to jednak istnieje zagrożenie, że będą prowadzić do rozszerzenia obecnie obowiązującego zakresu opodatkowania.
Co przewiduje projekt?
Ustawodawca wprowadza przede wszystkim autonomiczną siatkę pojęciową, która ma oderwać przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych od dotychczas wykorzystywanych na potrzeby opodatkowania regulacji Prawa budowalnego. W projekcie pojawia się definicja „budynku”, „budowli”, „obiektu budowalnego”. Wprowadzono także istotne dla zakresu przedmiotowego opodatkowania definicje pojęć: „całość techniczno-użytkowa” oraz „trwałe związanie z gruntem”. Ponadto ustawodawca wprowadza na potrzeby zakresu przedmiotowego opodatkowania załącznik nr 4, w którym wymienia 28 obiektów.
1. Definicja budynku
Zgodnie z projektowaną definicją budynek to obiekt, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, wykonany z użyciem wyrobów budowlanych, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach, również w przypadku, gdy jest on częścią budowli wymienionej w poz. 1–6 załącznika nr 4 do ustawy.
Zdaniem ustawodawcy przyjęty podział obiektów budowlanych na budynki lub budowle zapobiega kwalifikowaniu jako budynki części obiektów kompleksowych i niejednorodnych, spełniających przesłanki pozwalające na zakwalifikowanie ich do budynków, które jednocześnie byłyby budowlami. Innymi słowy, jeśli dana część obiektów kompleksowych i niejednorodnych (np. obiekt sportowy, czy oczyszczalnia ścieków) spełnia definicję budynku to będzie opodatkowana jako budynek, mimo że pozostała część obiektu będzie stanowiła budowlę (dotyczy to może np. zbiorników, silosów, elewatorów i innych tego typu zbiorników).
2. Definicja budowli
Dotychczas największe spory wywoływało zaklasyfikowanie określonych obiektów jako budowli, gdyż łączyło się to z opodatkowaniem od ich wartości, nie zaś od ich powierzchni użytkowej (co ma miejsce w przypadku opodatkowania budynków). Ustawodawca dostrzegając kwestie budzące obecnie największe wątpliwości interpretacyjne postanowił określić pojęcie budowli, posiłkując się w tym celu ww. załącznikiem nr 4, zawierającym katalog 28 rodzajów obiektów, które „zaczerpnięto” z ustawy – Prawo budowlane. Warto odnotować, że w przypadku budowli wymienionych enumeratywnie w odrębnych pozycjach załącznika i jednocześnie stanowiących element większej całości, budowle te mają być kwalifikowane z tej pozycji, w której wskazano budowlę o szerszym pojęciowo zakresie.
W myśl postanowień Projektu przez budowlę należy rozumieć:
- obiekty wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową,
- części budowlane urządzeń niestanowiących części budowli, o których mowa w lit. a,
- części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych,
- fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń,
- przyłącza do obiektu budowlanego
– wykonane z użyciem wyrobów budowlanych.
Choć wprowadzone zmiany w zakresie definicji budowli mają w zamierzeniu ustawodawcy jedynie uporządkować kwestie wywołujące dotychczas największe spory, to jednak powstają uzasadnione wątpliwości czy nie doprowadzą one do powstania kolejnych problemów i rozszerzenia zakresu opodatkowania o te obiekty, które do tej pory nie były nie podlegały opodatkowaniu.
Jest to widoczne zwłaszcza w odniesieniu do kwestii potraktowania za budowlę wszelkich instalacji i urządzeń, które stanowią całość techniczno-użytkową z obiektem wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy.
Ustawodawca wyjaśnił w uzasadnieniu projektu, że takie ujęcie przepisu ma na celu m.in. objęcie opodatkowaniem transformatorów, urządzeń rozdzielczych oraz baterie akumulatorów, które mogą stanowić całość techniczno-użytkową wraz z siecią elektroenergetyczną realizującą określony cel, jakim jest m.in. przesył energii.
Mając na uwadze proponowany zapis nie ulega wątpliwości, że przy klasyfikacji danego urządzenia czy instalacji istotne znaczenie będzie miało ustalenie czy stanowi ono wraz z obiektem „całość techniczno-użytkową”. Choć do przedmiotowego projektu wprowadzono definicję tego pojęcia, to jednak jej treść może stanowić kolejną oś sporu i podstawę do wykonywania analiz przez biegłych.
W efekcie zaproponowana definicja budowli może doprowadzić do powstania kolejnych sporów na tle opodatkowania również innych urządzeń, które nie są obecnie opodatkowane (np. urządzenia wchodzące w skład np. tzw. farm fotowoltaicznych bądź paneli montowanych na dachach budynków, czy też farm wiatrowych). W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazywano zazwyczaj (w zależności od stanu prawnego), że przedmiotem opodatkowania są zwykle jedynie części budowlane, czyli konstrukcje na których dane urządzenie jest zamontowane.
Warto również odnotować, że ustawodawca celowo zastąpił w definicji budynku i budowli zwrot „wzniesiony” słowem „wykonany” z użyciem wyrobów budowlanych w celu objęcia przypadków, w których obiekt lub jego części zostały wykonane w innym miejscu niż docelowa lokalizacja.
Inne zmiany
W projekcie nowelizacji przewiduje się także:
- ujednolicenie opodatkowanie garaży wielostanowiskowych znajdujących się w budynkach mieszkalnych,
- wprowadzenie obowiązku złożenia w 2025 r. informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych (IN-1) przez osoby fizyczne będące współwłaścicielami garaży wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych,
- wyłączenie stosowania zwolnienia z podatku od nieruchomości dla infrastruktury kolejowej,
- zawężenie zakresu zwolnienia od podatku od nieruchomości dla lotnisk,
- ograniczenie zakresu zwolnienia podmiotowego instytutów badawczych z podatku od nieruchomości, tak aby zwolnieniem były objęte instytuty wyłącznie w odniesieniu do nieruchomości lub ich części, zajętych na działalność, o której mowa w art. 2 ust. 1–3 ustawy o instytutach badawczych.