Zmiany dla inwestujących w fundusze kapitałowe
Od 1 stycznia 2024 r. zmienią się zasady opodatkowania przychodów z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.
Obecnie podatek od zbycia tytułów jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych rozliczany jest ryczałtowo na podstawie art. 30a ustawy o PIT.
Natomiast zgodnie ze nowelizowanymi przepisami od nowego roku przychody z umorzenia, odkupienia oraz wykupienia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych będą podlegały opodatkowaniu według zasad określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT.
Jednocześnie ustawodawca wskazał, że dochodem z ww. operacji na jednostkach uczestnictwa w funduszach jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych a poniesionymi wydatkami na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.
Obliczony w ten sposób dochód będzie podlegał opodatkowaniu według stawki 19% PIT.
Zmiany są istotne także z perspektywy podmiotu wypłacającego, gdyż w obecnym stanie prawnym to na wypłacających należności ze zbycia tytułów jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych ciążą obowiązki płatnika podatku.
Natomiast od 1 stycznia 2024 r. to podatnik – w tym przypadku otrzymujący należność ze zbycia tytułów jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, będzie zobowiązany samodzielnie opodatkować otrzymany dochód w zeznaniu rocznym.
Przy czym na podmiocie wypłacającym (np. instytucji finansowej, ubezpieczeniowej) będą ciążyły obowiązki informacyjne. Podmioty te będą zobowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku nierezydenta urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu ze zbycia tytułów jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Informację tą prawdopodobnie instytucje będą miały obowiązek złożyć na formularzu PIT 8C – jednak na chwilę obecną, formularz ten nie jest zaktualizowany w związku z nowelizacją przepisów, które wejdą w życie od 1 stycznia 2024 r.
Ponieważ w powyższej informacji wypłacający należności będą zobowiązani do ustalenia dochodu, oznacza to, że będą musieli ustalić w prawidłowej wysokości koszty uzyskania przychodów.
W związku z tym przykładowo przypadku instytucji ubezpieczeniowych, które oferują indywidualne ubezpieczenia na życie z kapitałowym funduszem będzie miało istotne znaczenie czy osoba uprawniona do otrzymania kwoty wykupu będzie jednocześnie podmiotem finansującym składki, które podatnik mógłby rozpoznać w kosztach uzyskania przychodów.
Jednocześnie na szczególną uwagę zasługuje to, że umieszczenie dochodów z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych w tym samym katalogu źródeł przychodów (w ramach art. 30b ust. 1 ustawy o PIT) co dochody z:
- odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
- z odpłatnego zbycia udziałów (akcji),
- z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni,
- z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny,
stwarza możliwość kompensowania strat z dochodami osiągniętymi w ramach tych źródeł przychodów.
Równolegle należy mieć na uwadze, że umieszczenie w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT dochodów z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych oznacza, że dochody te będą zaliczane do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.
