Poduszki bezpieczeństwa cz. I – Interpretacje ogólne i objaśnienia podatkowe

Poduszki bezpieczeństwa cz. I – Interpretacje ogólne i objaśnienia podatkowe

Zagmatwane przepisy podatkowe niejednokrotnie spędzają sen z powiek podatników. Ustawodawca w Ordynacji podatkowej przewidział kilka rozwiązań, które mają działać jak poduszki powietrzne w zderzeniach z organami podatkowymi. W niniejszym cyklu przybliżymy ich najważniejsze cechy, zaczynając od interpretacji ogólnych i objaśnień podatkowych.

Istota interpretacji ogólnych i objaśnień podatkowych

W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego minister finansów wydaje interpretacje ogólne oraz objaśnienia podatkowe. Istotą pierwszego narzędzia jest dokonanie interpretacji obowiązujących przepisów (z urzędu lub na wniosek). Natomiast objaśnienia podatkowe stanowią wyjaśnienia przepisów w zakresie ich stosowania i są wydawane z urzędu.

 Wniosek o wydanie interpretacji ogólnej

Z wnioskiem o wydanie interpretacji ogólnej może wystąpić każdy podatnik, nie może natomiast zrobić tego organ administracji publicznej. We wniosku należy przedstawić zagadnienie i wskazać przepisy wymagające interpretacji oraz zaprezentować niejednolite stosowanie regulacji w konkretnych decyzjach czy też interpretacjach indywidualnych, wydawanych przez organy podatkowe w identycznych stanach faktycznych (lub zdarzeniach przyszłych) i identycznych stanach prawnych.

W praktyce uzyskanie interpretacji ogólnej na wniosek jest prawie niemożliwe, ponieważ interpretacji nie wydaje się, jeśli w dniu złożenia wniosku w sprawach, w których prawo zastosowano niejednolicie, toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa albo od decyzji lub na postanowienie zostało wniesione odwołanie lub zażalenie.

Zakres ochrony – zasada nieszkodzenia

Zgodnie z tzw. zasadą nieszkodzenia zastosowanie się do interpretacji ogólnej przed jej zmianą nie może szkodzić temu, kto się do niej zastosował. Takie działanie nie może szkodzić również wtedy, gdy interpretacji nie uwzględniono w rozstrzygnięciu sprawy. Jak wskazano w odpowiedzi na interpelację poselską nr 29534 z 21 lutego 2019 roku analogiczną ochronę daje zastosowanie się do objaśnień podatkowych.

Aby można było w pełni skorzystać z ochrony, jaką dają omawiane instrumenty należy spełnić dwa kryteria: kryterium tożsamości stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) oraz kryterium zastosowania się do interpretacji/objaśnień. Pierwsza przesłanka wymaga, aby stan faktyczny u konkretnego podatnika był taki sam, jak stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji lub objaśnień. Zgodnie z drugim warunkiem podatnik musi po prostu zastosować się do wydanych objaśnień/interpretacji, bo dopiero takie działanie „aktywuje” ich moc ochronną.

Obowiązek zapłaty podatku

Podatnik jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku dotyczącego zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji ogólnej, jeżeli:

• zastosował się do interpretacji, która następnie została zmieniona, której wygaśnięcie stwierdzono lub która nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej;
• zobowiązanie nie zostało właściwie uiszczone w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej;
• skutki podatkowe związane z danym zdarzeniem miały miejsce po opublikowaniu interpretacji.

Podatnik nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku w przypadku zastosowania się do interpretacji ogólnej, jeśli skutki podatkowe danego zdarzenia miały miejsce przed jej opublikowaniem.

Zastrzeżenia i rekomendacje

Interpretacje ogólne są publikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Objaśnienia podatkowe są natomiast zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Warto monitorować powyższe publikacje, aby być na bieżąco z obowiązującymi interpretacjami i objaśnieniami.

Przed zastosowaniem się do danej interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych rekomendujemy dokładne przeanalizowanie, czy spełnione są oba warunki obowiązywania ich mocy ochronnej, tj. tożsamość stanów faktycznych i zastosowanie się do treści danego instrumentu. W praktyce bowiem organy dość często kwestionują szczególnie pierwsze kryterium – nawet niewielkie i nie mające istotnego znaczenia odchylenie stanu faktycznego występującego u podatnika od stanu faktycznego będącego przedmiotem interpretacji/objaśnień bywa wykorzystywane jako niespełnienie warunku tożsamości stanu faktycznego. To może sprawić, że nasza „poduszka powietrzna” nie wystrzeli i nie zamortyzuje zderzenia z podatkową rzeczywistością.