Korekta sprzedaży paragonowej z powodu zastosowania zawyżonej stawki VAT – korzystna dla podatników opinia Rzecznik Generalnej TSUE w polskiej sprawie
Zgodnie z opinią Rzecznik Generalnej TSUE z dnia 16 listopada 2023 r. w sprawie C‑606/22 podatnik może ubiegać się o zwrot nadpłaconego VAT w przypadku zastosowania zawyżonej stawki tego podatku przy sprzedaży paragonowej na rzecz konsumentów.
Aczkolwiek omawiana opinia nie jest wiążąca dla TSUE, należy zwrócić uwagę, że w praktyce TSUE często uwzględnia stanowisko rzecznika generalnego w swoich orzeczeniach.
Przedmiot sporu
W omawianej sprawie polska spółka chciała odzyskać nadpłacony VAT wynikający z zastosowania 23% stawki VAT zamiast 8% do świadczonych usług związanych z rekreacją (wstęp na teren klubu i swobodne korzystanie z infrastruktury).
Stosowanie przez spółkę podstawowej stawki VAT było zgodne z ówczesnym podejściem organów podatkowych prezentowanym w interpretacjach indywidualnych. Z uwagi jednak na zmianę stanowiska organów w tym zakresie w kierunku stosowania obniżonej stawki 8% VAT, spółka złożyła korekty deklaracji VAT za niektóre miesiące rozliczeniowe przypadające w latach 2012–2014.
Organ odmówił jednak spółce zwrotu nadpłaconego VAT, podnosząc, że przepisy ustawy o VAT przewidują możliwość korekty podstawy opodatkowania wyłącznie w sytuacji, gdy transakcja została potwierdzona fakturą VAT. W ocenie organu, brak jest natomiast stosownych regulacji dotyczących przypadków sprzedaży, dla której nie wystawiono faktury. W decyzji organu wskazano również, że przepisy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących przewidują możliwość dokonania korekty sprzedaży paragonowej tylko w ściśle określonych przypadkach. Jak wskazał organ, w przepisach tych kwestia możliwości bądź też braku możliwości dokonania korekty w przypadku zastosowania błędnej stawki VAT nie została uregulowana.
Ostatecznie zatem organ stwierdził, że skoro spółka pobrała od konsumentów VAT w wysokości 23% zamiast 8%, to konsekwentnie całą pobraną kwotę powinna odprowadzić jako podatek należny do budżetu państwa. Zdaniem organu ciężar VAT z tytułu świadczonych usług został poniesiony przez konsumentów końcowych, zatem zwrot nadpłaconego VAT spółce, oznaczałby jej nieuzasadnione wzbogacenie się kosztem Skarbu Państwa.
Spór trafił ostatecznie przed NSA, który postanowieniem z dnia 23 czerwca 2022 r. sygn. I FSK 1225/18 skierował pytanie prejudycjalne do TSUE.
Stanowisko Rzecznik Generalnej TSUE
W omawianej opinii Rzecznik wskazała, że podatnik jest jedynie zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT, który jest należny, a nie podatku, który został obliczony nieprawidłowo. Podatnik zatem powinien mieć możliwość skorygowania błędnie zadeklarowanego VAT.
Zdaniem Rzecznik, przeszkodą dla dokonania takiej korekty nie powinien być brak możliwości skorygowania paragonu fiskalnego. Jak wskazała Rzecznik, w omawianej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 203 Dyrektywy VAT (stanowiący, że wystawca faktury jest zobowiązany do zapłaty podatku wykazanego na tej fakturze), z uwagi na to, że usługi nie były dokumentowane fakturami, lecz paragonami fiskalnymi. Jak zaznaczyła przy tym Rzecznik, przepis ten nie znalazłby również zastosowania w sytuacji, gdyby przedmiotowe paragony miałyby stanowić faktury, skoro nie istnieje ryzyko utraty wpływów podatkowych (usługa była świadczona wyłącznie na rzecz konsumentów niekorzystających z prawa do odliczenia naliczonego VAT).
W ocenie Rzecznik, okoliczność, iż konsumenci zapłacili za usługę cenę, która została obliczona nieprawidłowo (tj. zawierała część odpowiadającą zbyt wysokiemu VAT), również nie stoi na przeszkodzie zwrotowi nadpłaconego VAT spółce. Biorąc pod uwagę, że w omawianej sprawie wynagrodzenie za usługę zostało ustalone w stałej cenie, tj. w kwocie brutto, zwrot ten nie będzie skutkował bezpodstawnym wzbogaceniem się podatnika. W przypadku tego typu stałych cen konsumenci nie odnoszą bowiem korzyści wynikającej ze zmiany stawek VAT, skoro niezależnie od wysokości prawidłowej stawki są zobowiązani do uiszczenia tej samej ceny.
Zdaniem Rzecznik, nawet w przypadku przyjęcia, że na skutek takiego zwrotu dojdzie do bezpodstawnego wzbogacenia się podatnika, to odmowa zwrotu nienależnie zapłaconego VAT, który powstał tylko i wyłącznie dlatego, że samo państwo początkowo nalegało na błędną stawkę podatku, wydaje się być niesprawiedliwa.
Oczekiwany wyrok TSUE
Zwracamy uwagę, że TSUE orzekał już w podobnych sprawach i to na korzyść podatników (por. wyrok z 5 października 2023 r. w belgijskiej sprawie C-355/22 oraz z 8 grudnia 2022 r. w austriackiej sprawie C-378/21).
Można zatem oczekiwać, że podejście to będzie kontynuowane również w przypadku omawianej sprawy. Na ostateczne rozstrzygnięcie należy jednak poczekać. Nie ulega jednak wątpliwości, że wyrok TSUE w tej sprawie jest wyczekiwany przez podatników.
