Fundacje rodzinne – planowane zmiany w opodatkowaniu
Do konsultacji społecznych trafił projekt nowelizacji ustawy o CIT (nr 293), dotyczący zmian w
zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych. Celem nowelizacji ustawy jest w szczególności
ograniczenie optymalizacji z wykorzystaniem fundacji rodzinnej.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany objęte projektem ustawy.
Kluczowe zmiany
1. Zbycie mienia – nowa, 36-miesięczna karencja
Co się zmieni? Projekt wprowadza ograniczenie w tym zwolnieniu z opodatkowania sprzedaży
majątku przez fundację rodzinną aby uniemożliwić wykorzystywanie fundacji do szybkiej,
neutralnej podatkowo sprzedaży aktywów. Dochód ze sprzedaży mienia nieodpłatnie
wniesionego lub nabytego od podmiotu powiązanego przez fundację rodzinną
będzie opodatkowana 19% podatkiem CIT, jeśli nastąpi przed upływem 36 miesięcy.
Jak liczyć termin? Okres 36 miesięcy będzie liczony od końca roku kalendarzowego, w którym
majątek został wniesiony lub nabyty. Oznacza to, że okres karencji może wynieść niemal 4 lata.
Nowa zasada będzie miała zastosowanie już do majątku wniesionego, przekazanego lub
nabytego po 31 sierpnia 2025 r.
Planowana zmiana przepisów będzie miała istotne znaczenie w przypadku planowanych
sprzedaży udziałów lub akcji uprzednio wniesionych do fundacji rodzinnych.
2. Najem nieruchomości – wyłączenie zwolnienia z opodatkowania dla dochodów z
najmu krótkoterminowego
Co będzie opodatkowane CIT? Dochody z najmu krótkoterminowego, usług zakwaterowania
(PKWiU 55) oraz wynajmu komercyjnego budynków lub lokali mieszkalnych.
Co pozostanie zwolnione z CIT? Wyłącznie najem długoterminowy na cele mieszkaniowe,
realizowany bezpośrednio przez fundację.
Na kim spoczywa ciężar dowodu? Na fundacji, która będzie musiała udowodnić mieszkaniowy
charakter najmu, aby skorzystać ze zwolnienia.
3. Opodatkowanie dochodów z udziału w zyskach podmiotów transparentnych
podatkowo
Projektowane zmiany skutkować będą opodatkowaniem przychodów „z udziału w spółce
niebędącej osobą prawną albo w funduszu, spółdzielni lub podmiocie, o których mowa w art. 5
ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej (zagraniczny podmiot transparentny podatkowo)
prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli nie podlegają opodatkowaniu podatkiem
dochodowym albo korzystają ze zwolnienia z opodatkowania takim podatkiem od całości swoich
dochodów, bez względu na źródło ich osiągania”.
Jaka jest nowa zasada? Dochody fundacji z udziału w spółkach niebędących osobami prawnymi
(np. spółkach osobowych), funduszach czy spółdzielniach będą opodatkowane CIT, jeżeli
podmioty te:
• są transparentne podatkowo (nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od
osób prawnych), lub
• korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych.
Ryzyko dla dochodów z funduszy inwestycyjnych: Uwagę zwraca uwzględnienie w tym katalogu
również „funduszy” oraz użycie w nim kryterium „zwolnienia z opodatkowania od całości
dochodów”. Czy to oznacza, że dochody fundacji rodzinnej z funduszy inwestycyjnych nie będą
już zwolnione z opodatkowania? Kwestia ta prawdopodobnie będzie przedmiotem dyskusji w
trakcie dalszych prac legislacyjnych.
4. Objęcie fundacji rodzinnych przepisami o „CFC” oraz „exit tax”
Projekt zakłada, że fundacje rodzinne zostaną objęte przepisami o zagranicznych jednostkach
kontrolowanych (CFC) w przypadku posiadania udziałów w tych jednostkach. Chodzi o podmioty
zagraniczne, nad którymi kontrolę sprawuje polski podatnik (PIT lub CIT). Zasadniczo dochód
uzyskany przez podatnika z udziału w CFC podlega opodatkowaniu w Polsce według stawki 19%
PIT lub CIT. Ma to na celu wyrównanie poziomu opodatkowania do wysokości obowiązującej w
naszym kraju.
Fundacje mają też stosować art. 24f ustawy CIT, który dotyczy podatku od dochodów z
niezrealizowanych zysków (tzw. „exit tax”). Opodatkowanie „exit tax” może nastąpi w przypadku
przeniesienia majątku fundatora do fundacji rodzinnej, a następnie zmiany bez fundatora jego
rezydencji podatkowej.
5. Rozszerzenie katalogu tzw. „ukrytych zysków”
Projekt rozszerza katalog tzw. „ukrytych zysków” opodatkowanych podatkiem CIT tj. świadczeń
od fundacji rodzinnych na rzecz beneficjentów, fundatora lub podmiotów powiązanych, które
stanowią korzyść ekonomiczną równoważną standardowej wypłacie. Mechanizm ten jest
podobny do rozwiązania znanego z estońskiego CIT.
Co się zmieni? Do ukrytych zysków ma być zaliczana także „wartość umorzonych,
przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne należności z tytułu pożyczki udzielonej przez
fundację rodzinną beneficjentowi, fundatorowi lub osobie fizycznej będącej podmiotem
powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną”.
Dodatkowo dodanie do art. 24q ust. 1a pkt 5 i 6 polega na rozszerzeniu katalogu osób, których
pożyczki mogą być uznane za ukryty zysk, o fundatora i osoby z nim powiązane, a nie – jak
dotychczas – wyłącznie o beneficjentów.
Planowane wejście w życie nowelizacji ustawy to 1 stycznia 2026 roku.
Zapraszamy do kontaktu, aby omówić, jak projektowane zmiany wpłyną na Państwa fundację
rodzinną. Pomożemy przygotować plan dostosowania w kluczowych obszarach, takich jak
najem krótkoterminowy, 36-miesięczna karencja przy zbyciu mienia, zasady CFC i exit tax,
udział w podmiotach transparentnych czy rozliczanie ukrytych zysków.