Zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych na gruncie podatków dochodowych
Nowe zasady gry dla nieruchomości mieszkalnych
Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy nie są uprawnieni do amortyzacji posiadanych lokali i budynków mieszkalnych, również tych nabytych i wprowadzonych do ewidencji przed wejściem w życie przedmiotowej regulacji (od 1 stycznia 2022 r. nie było możliwości amortyzacji jedynie wspomnianych nieruchomości nabytych w 2022 r.). Nowa norma prawna wzbudziła wątpliwości podatników w zakresie tego, czy nie narusza konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych, która zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczania praw podmiotowych przysługujących jednostkom i innym podmiotom.
Spór w tym zakresie pomiędzy podatnikami i organami podatkowymi rozpatrywany jest przez sądy administracyjne.
Co ciekawe, różne rozstrzygnięcia zapadały w ramach tego samego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który orzekał w różnych składach. W wyroku sygn. akt I SA/Łd 258/23 z 27 czerwca 2023 r. wskazano, że podatnicy, którzy nabywali w przeszłości nieruchomości mieszkalne, podejmowali te decyzje gospodarcze w określonym stanie prawnym i w związku z tym przewidywali określony skutek podatkowy swoich działań. Dlatego w ocenie sądu amortyzacji powinni dokonywać według regulacji, które obowiązywały w momencie rozpoczęcia działań związanych z nieruchomością (tj. jeżeli nieruchomość mieszkalną wprowadzono do ewidencji w 2021 roku, to zakaz amortyzacji nie powinien mieć w takiej sytuacji zastosowania).
Do innych wniosków doszedł łódzki sąd w wyroku sygn. akt I SA/Łd 439/22, który oddalił skargę podatnika i stwierdził, że uzyskanie interpretacji indywidualnej stwierdzającej niezgodność przepisów materialnego prawa podatkowego z Konstytucją nie jest możliwe.
Oznacza to zatem, że podatnicy nie mogą amortyzować nieruchomości mieszkalnych, niezależnie od tego, kiedy dokonali ich nabycia.
Światełko w tunelu dla podatników zbladło, jednak nie zgasło całkowicie, bo – jak wskazaliśmy wcześniej – jest to pierwszy i na razie jedyny wyrok NSA dotyczący tego zagadnienia.
Na problemy estoński CIT
Zakazem amortyzacji nieruchomości mieszkalnych nie muszą się natomiast martwić podatnicy estońskiego CIT. W ramach swoich rozliczeń podatkowych stosują oni bowiem zasady prawa bilansowego, a regulacje ustawy o CIT Na gruncie estońskiego CIT nie ma zatem wielu kategorii występujących w „zwykłym” systemie CIT, takich jak np. koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
Również zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych nie dotyczy podatników estońskiego CIT i mogą oni amortyzować takie nieruchomości na zasadach zawartych w ustawie o rachunkowości. Co istotne, taką wykładnię akceptuje też Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który wydał jak dotąd dwie pozytywne interpretacje: 0111-KDIB2-1.4010.157.2023.1.KK z 15 czerwca 2023 r. oraz 0111-KDIB1-3.4010.123.2023.1.ZK z 12 kwietnia 2023 r.
Estoński CIT nie jest niestety ratunkiem dla podatników PIT, którzy z tego systemu opodatkowania nie mogą korzystać. Ci podatnicy muszą mierzyć się z zakazem amortyzacji nieruchomości mieszkalnych.
