Zmiana właściwości urzędu skarbowego – aspekty praktyczne

Z dniem 1 stycznia 2021 r. w życie weszły zmiany, dotyczące właściwości urzędów skarbowych dla części podatników. Jest to dobra okazja, aby przyjrzeć się wybranym, szczególnym zasadom, które mogą znaleźć zastosowanie w momencie zmiany właściwości US dla określonego podatnika.

Na problemy – Ordynacja podatkowa

Ordynacja podatkowa[1] jest aktem, który reguluje tego rodzaju sytuacje – przykładowo, odnosząc się do zmiany właściwości US w trakcie roku podatkowego. Jest to istotne, ponieważ okoliczności powodujące zmianę właściwego US rzadko następują z początkiem nowego roku.

Nawet zmiana wynikająca z nowelizacji przepisów z początkiem 2021 r. nie musi odpowiadać początkowi roku podatkowego dla niektórych podmiotów (posiadających inny niż kalendarzowy rok podatkowy). Powszechne są sytuacje, w których zmiana ta spowodowała zmianę właściwego US w trakcie roku podatkowego.

W takiej sytuacji, tj. gdy zdarzenie wywołujące zmianę następuje w trakcie roku podatkowego (lub innego okresu rozliczeniowego), organem podatkowym właściwym miejscowo za cały rok (lub okres rozliczeniowy) pozostaje ten organ, który był właściwy na jego początku. Jeśli zatem np. rok spółki jest inny niż kalendarzowy i z dniem 1 stycznia 2021 r. nastąpiła zmiana właściwości US, to zeznanie CIT za trwający rok podatkowy powinno zostać złożone do tego urzędu, który był właściwy w pierwszym dniu tego roku podatkowego (tj. do urzędu przed zmianą).

Jeżeli chodzi natomiast o lata podatkowe zakończone przed zdarzeniem powodującym zmianę właściwego US, reguły są inne – organem właściwym w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych/okresów rozliczeniowych jest organ właściwy po zaistnieniu zdarzenia powodującego zmianę właściwości. W przypadku składania np. korekty deklaracji (sporządzonej po 31 grudnia 2020 r.) – niezależnie od tego, którego zakończonego okresu dotyczy – właściwy jest już nowy US.

Jak jednak w przypadku wszystkich zasad, również i od tej są wyjątki.

Szczególne zasady

Podstawowym wyjątkiem od opisanych wyżej zasad jest regulacja dotycząca kontroli i postępowań podatkowych. W tym przypadku regułą jest utrzymanie właściwości organu, który rozpoczął postępowanie. Dotyczy to po pierwsze trwających postępowań lub kontroli – niezależnie od zdarzeń powodujących zmianę właściwości US (do określenia lub ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego właściwe we wszystkich sprawach związanych ze zobowiązaniem podatkowym, będącym przedmiotem postępowania lub kontroli, pozostają organy, które były właściwe w dniu wszczęcia postępowania lub kontroli). Reguła ta obejmuje także zakończone kontrole podatkowe – organ właściwy w dniu wszczęcia kontroli pozostaje właściwy w sprawie której dotyczyła kontrola.

Analogiczne reguły mają zastosowanie w szczególności:

  • w razie następstwa prawnego powodującego zmianę właściwości;
  • w określonych sprawach dotyczących nadwyżki VAT naliczonego nad należnym (21 § 3a Ordynacji podatkowej);
  • w sprawach dotyczących skorzystania z ulg podatkowych w kontekście wykazania straty podatkowej (art. 24 Ordynacji podatkowej);
  • w sprawach dotyczących odpowiedzialności płatnika i inkasenta (art. 30 Ordynacji podatkowej);
  • w sprawach dotyczących odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika.

Reasumując, skutki zmiany przepisów wykonawczych dotyczących właściwości organów podatkowych mogą nie być oczywiste. Szczególnie, jeżeli podatnik nie posiada standardowego roku podatkowego, lub jest w stosunku do niego prowadzona kontrola lub postępowanie podatkowe. Warto więc temat ten dokładnie przeanalizować, aby uniknąć niepotrzebnych pomyłek w relacjach z US.

[1] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2020 r., poz. 1325.