Safe harbour – instytucja warta zachodu?
Zgodnie z przepisami w zakresie cen transferowych, po przekroczeniu wskazanych ustawowo progów kwotowych transakcje, które zostały zawarte pomiędzy podmiotami powiązanymi muszą zostać odpowiednio udokumentowane oraz – w większości przypadków – potwierdzone analizami porównawczymi wykazującymi zgodność z zasadą ceny rynkowej. Ustawodawca w 2019 r. wprowadził jednak regulacje w zakresie tzw. safe harbour, będącego mechanizmem chroniącym podatnika przed zakwestionowaniem ceny transferowej przez organy podatkowe w toku kontroli. Podatnicy spełniający określone w ustawie warunki mogą skorzystać z uproszczeń w odniesieniu do usług o niskiej wartości dodanej oraz niektórych transakcji finansowych – pożyczek, kredytów i emisji obligacji. Cena ustalona w transakcji w ramach safe harbour jest uznawana za ceną rynkową.
Zakwalifikowanie transakcji do kategorii safe harbour pozwala podatnikowi na zwolnienie z obowiązku sporządzania dokumentacji lokalnej (na podstawie art. 11n pkt 10 i 11 Ustawy o CIT). Wartości transakcji objętych safe harbour nie uwzględnia się także przy kalkulacji wartości innych transakcji kontrolowanych o charakterze jednorodnym na potrzeby weryfikacji obowiązków dokumentacyjnych. Takie rozwiązanie większość podatników uznaje za znaczne ułatwienie proceduralne, zmniejszające nakład pracy na przygotowanie dokumentacji cen transferowych. Należy jednak pamiętać, że skorzystanie z safe harbour jest zależne od spełnienia warunków wskazanych w ustawie, a jego zastosowanie wiąże się z konsekwencjami innych obszarach prawa podatkowego (na przykład w kontekście raportowania schematów podatkowych).
Za korzyści z zastosowania safe harbour należy uznać:
- Pewność rynkowego charakteru transakcji
Safe harbour pozwala zapewnić zgodność transakcji zawartych między powiązanymi podmiotami z wymaganiami stawianymi przez ustawy podatkowe. Przedsiębiorstwa, które spełniają określone kryteria niezbędne do zastosowania safe harbour unikną sporu z organami podatkowymi, ponieważ ustalone ceny transferowe ustawowo są uznawane za zgodne z zasadą ceny rynkowej.
- Uproszczenia przy ustalaniu wynagrodzenia
Safe harbour znacznie upraszcza procedury ustalania cen transferowych w transakcjach. Zawarte w ustawach podatkowych wytyczne w tym zakresie pozwalają uniknąć kosztownego i czasochłonnego procesu, jakim jest przeprowadzanie analiz porównawczych.
- Oszczędność czasu
Procedura safe harbour pozwala przedsiębiorstwom zaoszczędzić czas i zasoby (zarówno ludzkie, jak i finansowe), które zwykle są poświęcane na udokumentowanie i badanie transakcji zawartych między podmiotami powiązanymi. Mniejsza liczba wymaganych dokumentów oznacza, że przedsiębiorstwa mogą skoncentrować się na swojej głównej działalności, zamiast poświęcać czas na aspekty podatkowe.
- Ograniczenie ryzyka sporów podatkowych
Safe harbour pomaga ograniczyć ryzyko sporów podatkowych związanych z cenami transferowymi. Jak wspomniano wcześniej, ustalone ceny transferowe są bowiem uznawane za zgodne z zasadą ceny rynkowej, co minimalizuje szanse na spory podatkowe z organami. To z kolei przyczynia się do większej stabilności i przewidywalności dla przedsiębiorstw. Stosowanie safe harbour przez podatników pozwala organom podatkowym skupić się na transakcjach, które faktycznie niosą większe ryzyko niezgodności z zasadami cen transferowymi.
Safe harbour, jak każde rozwiązanie, wiąże się także z wadami, do których z pewnością możemy zaliczyć:
- Brak indywidualnego podejścia przy ustalaniu wynagrodzenia
Uproszczenie safe harbour opiera się na standardowej marży, która może być nieodpowiednia dla niektórych transakcji, branż i sektorów. Może to skutkować nadmiernym przesunięciem zysków pomiędzy podmiotami powiązanymi, a także nieuwzględnieniem specyfiki konkretnego rynku, produktu lub usługi.
- Konieczność raportowania MDR dla transakcji finansowych
Skorzystanie przez podatnika z uproszczenia safe harbour stanowi korzyść podatkową w rozumieniu przepisów MDR. Niezależnie od tego, czy spełnione zostanie kryterium głównej korzyści, można przypisać temu uzgodnieniu szczególną cechę rozpoznawczą tj. uproszczenie w stosowaniu przepisów związanych z ustalaniem cen transferowych. Obowiązkowi raportowania nie podlega jednak zastosowanie safe harbour dla usług o niskiej wartości dodanej, ponieważ jest to uproszczenie wynikające bezpośrednio z Wytycznych OECD.
