Prace rozwojowe i badania naukowe – czym są w rzeczywistości?
Prowadzenie prac rozwojowych lub badań naukowych to warunek konieczny do skorzystania z ulgi B+R. Na wstępie podkreślenia wymaga, że ustawodawca w przepisach ustawy o CIT oraz ustawy o PIT wskazał definicję działalności badawczo-rozwojowej, zgodnie z którą:
„działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”.
Natomiast, definicja prac rozwojowych w ustawie o CIT oraz ustawie o PIT odsyła do przepisów ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce, która stanowi, iż: prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
W praktyce powyższa definicja oznacza działania, których celem jest stworzenie nowych lub znacząco ulepszonych rozwiązań, produktów lub usług, przy wykorzystaniu aktualnie dostępnej wiedzy oraz technologii.
Prace nie muszą przynieść oczekiwanego efektu – mogą równie dobrze zakończyć się niepowodzeniem (np. brak wypracowania nowatorskiego rozwiązania). W ramach prac rozwojowych pracownicy danego przedsiębiorstwa skupiają się na wytworzeniu nowych produktów, czy na dodaniu nowych istotnych funkcjonalności w istniejących już systemach czy produktach. Również połączenie istniejących funkcjonalności, umożliwiające stworzenie produktu lub usługi o znacząco ulepszonych cechach, jest uznawane za prace rozwojowe.
Warto pamiętać, że określenie oczekiwanego rezultatu podejmowanych prac, wybór odpowiednich metod oraz weryfikacja w toku prac przyjętych założeń stanowią niezbędne elementy prac rozwojowych.
Przykłady prac rozwojowych:
Zgodnie z wydanymi przez organy podatkowymi interpretacjami indywidualnymi, prace rozwojowe, które mogą korzystać z ulgi B+R to między innymi:
- praca nad wielowarstwowymi strukturami oraz materiałami kompozytowymi stosowanymi w branży tworzyw sztucznych, gdzie część z wytworzonych materiałów zostaje objęta ochroną patentową,
- stworzenie nowoczesnego w skali firmy systemu informatycznego wspierającego obszar główny obszar działalności związany z usługami brokerskimi,
- stworzenie danego projektu obuwia, opracowanie konstrukcji danego buta oraz przekazanie projektu do realizacji – wytworzenie testowych wersji butów
- ulepszenia w istniejącej już linii produkcyjnej,
- prace nad nowymi rozwiązaniami systemu dachów pokrytych membraną dachową,
- prace polegające na opracowywania nowych produktów kosmetycznych, suplementów diety i formulacji farmaceutycznych
- prace nad doborem technologii obróbki szkła powłokowego oraz optymalizacja parametrów procesu gięcia i hartowania w celu zachowania cech jakościowych szkła podczas obróbki (cięcie, szlifowanie krawędzi, wiercenie),
- prace podmiotu świadczącego usługi outsourcingu księgowego, outsourcingu kadr i płac oraz doradztwa biznesowego nad narzędziem do obsługi obiegu dokumentów pod kątem wykorzystania technologii OCR i automatycznego pobierania danych zawartych w dokumentach, narzędziem do tworzenia, rejestracji, wystawiania dokumentów handlowych na potrzeby klientów, czy nad narzędziem do rejestracji czasu pracy pracowników w ramach klienta, tematu, dokumentu.
Pojęcie „badań naukowych”
Jednocześnie, zgodnie z definicją ustawową badania naukowe obejmują:
- badania podstawowe, czyli prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
- badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Do spełnienia warunku wykonywania prac rozwojowych czy badań naukowych nie jest potrzebna skomplikowana aparatura naukowa czy specjalistyczne pomieszczenia laboratoryjne. Wielokrotnie okazuje się, że działania prowadzone przez przedsiębiorców w ramach zwykłej, codziennej działalności kwalifikują się jako prace rozwojowe.
Poza koniecznością wykonywania badań naukowych lub prac rozwojowych ustawodawca w definicji działalności badawczo-rozwojowej wskazał również szereg cech, które muszą zostać spełnione, by móc skorzystać z ulgi, w szczególności twórczy charakter, prowadzenie badań w systematyczny sposób, o określonym rezultacie, niebędące rutynowymi zmianami.
