Wartości transakcji w umowach zawartych na czas nieokreślony

Wartości transakcji w umowach zawartych na czas nieokreślony

Zgodnie z art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako: „Ustawa o CIT”) podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego (dalej jako „Prawo przedsiębiorców”).

Z kolei art. 19 Prawo przedsiębiorców mówi nam o jednorazowej wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekraczającej 15 000 zł lub równowartość tej kwoty. Niestety ani ustawy o podatkach dochodowych ani Prawo przedsiębiorców nie zawierają legalnej definicji  pojęcia jednorazowej wartości transakcji dlatego też, przy ocenie jednorazowej wartości transakcji należy posiłkować się orzecznictwem oraz wydanymi interpretacjami indywidualnymi w tym zakresie.

W przypadku umów zwartych na czas nieokreślony, organy podatkowe dotychczas zajmowały stanowisko, że limit 15 000 zł można odnosić do pojedynczej transakcji wynikającej z umowy. Tym samym, jeśli wartość poszczególnych rozrachunków za okresy rozliczeniowe nie przekracza równowartości 15 tys. zł, to zachowane jest prawo do każdorazowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w całości, mimo dokonania zapłaty gotówką. (np. Interpretacja indywidualna z dnia 19.06.2018, sygn. 0111-KDIB2-3.4010.114.2018.1.LG, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej; Interpretacja indywidualna z dnia 31.03.2017, sygn. 0111-KDIB1-3.4010.2.2017.1.MST, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej; Interpretacja indywidualna z dnia 28.02.2017, sygn. 3063-ILPB2.4510.220.2016.2.AO, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu; Interpretacja indywidualna z dnia 28.02.2017, sygn. 1462-IPPB6.4510.13.2017.1.AM, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie; Interpretacja indywidualna z dnia 12.04.2017, sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.50.2017.2.MM, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej).

Stanowisko to było wielokrotnie potwierdzane przez Ministra Finansów (np. odpowiedź na interpelację poselską nr 9272 w sprawie DD6.054.5.2017) oraz w interpretacjach Dyrektora KIS (np. z  7 lipca 2017 r. (0111-KDIB2-3.4010.13.2017.1.AZE); z 30.03.2017 (2461-IBPB-1-2.4510.12.2017.2.MM), czy 12.04.2017, (2461-IBPB-1-2.4510.50.2017.2.MM)).

Niestety w 2018 roku nieoczekiwanie stanowisko Ministerstw Finansów uległo zmianie. W zamieszczonych na stronie internetowej wskazówkach dla przedsiębiorców informuje, że w przypadku umów na czas nieokreślony z ustalonym wynagrodzeniem okresowym (np. czynszem) kwalifikacja płatności zależy od wysokości wynagrodzenia, okresu rozliczeniowego i okresu wypowiedzenia. Jeżeli dla umowy na czas nieokreślony suma wynagrodzeń pewnych (które będzie trzeba zapłacić licząc okres wypowiedzenia) przekroczy limit 15 tys. zł, od pierwszej płatności powinny być one rozliczane bezgotówkowo.

Oznacza to, iż obecnie Ministerstwo Finansów wycofało się z poprzednich interpretacji i nakazuje łączyć poszczególne okresy rozliczeniowe. Zmienione stanowisko Ministra Finansów podzielił także Szef Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej  z dnia 20 listopada 2019 r. sygn.  DPP13.8221.189.2017.CPIJ zmieniającej interpretację indywidualną z dnia 30 maja 2017 r. wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0112-KDIL5.4010.20.2017.2.AO.

Ponadto korzystną dotąd linię orzeczniczą zajmowaną przez sądy przełamał wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2019 r. (sygn. III SA/Wa 1465/18) które dotyczyło podobnej wątpliwości w zakresie umowy najmu zawartej na czas nieokreślony i w którym zostało zawarte stwierdzenie, iż: „Zgodzić się należy z opinią Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, że limit, o którym mowa, nie jest „odnawialny” w ramach jednej umowy. Odnosi się on do całej umowy, którą zdaniem Sądu należy uznać za „transakcję” w rozumieniu art. 22 ust. 1 uosdg, a nie do poszczególnych okresów rozliczeniowych, które mogą być ustalane przez strony w dowolny sposób. Nie można odmówić pewnej słuszności Szefowi KAS gdy twierdzi on, że w przeciwnym razie istniałaby możliwość „sztucznego” dzielenia transakcji, co niweczyłoby cel przepisu. Zatem, gdy z dniem dokonania pierwszej płatności strony nie wiedzą, jak długo będzie trwała umowa i jaka będzie łączna jej wartość, płatności do momentu przekroczenia limitu ustawowego mogą być dokonywane w gotówce, jednakże jeśli z obowiązujących w danej relacji umownej okresów wypowiedzenia wynika, że suma płatności za minimalny okres trwania umowy przekroczy limit – to od początku warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów jest dokonywanie płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego.”

Zgodnie z informacja zawartą w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych wyrok powyższy nie jest prawomocny, co by oznaczało że został zaskarżony do Naczelnego Sądu Administracyjnego zatem nie wiemy jakie stanowisko ostatecznie zajmie ten sąd.

Przyjęcie obecnej linii interpretacyjnej oraz stanowiska sądu ww. wyroku oznacza, że w przypadku umów o świadczenie usług o charakterze ciągłym zawartych na czas nieokreślony należy patrzeć w pierwszej kolejności na minimalny okres trwania umowy (tj. w tym okres wypowiedzenia) i płatności jakie byłyby należne za ten minimalny okres. Jeżeli wartość łączna  tych płatności przekraczałaby 15 tyś zł to oznaczałoby to, że wartość  „transakcji” przekracza 15 tyś zł i do poszczególnych płatności z tej umowy mają zastosowania przepisy o „białej liście”.