Pracodawca nie odliczy ani nie naliczy VAT na zapewnieniu rozrywki pracownikom – wyrok NSA z 6 kwietnia 2023 r. sygn. I FSK 239/20
Czego dotyczył spór podatnika z Dyrektorem KIS?
Spółka wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym wskazała, że organizuje dla swoich pracowników (oraz osób towarzyszących) wyjazdy rozrywkowe. W ramach organizacji wyjazdów spółka m.in. dokonuje zakupu biletów wstępu do kina lub na basen, usług transportu, a także usług gastronomicznych. Spółka nie pobiera żadnych opłat od uczestników wyjazdów. Koszty wyjazdów są ponoszone przez Spółkę, przy czym nie są to środki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Wyjazdy są dla pracowników nieobowiązkowe, nie mają celu szkoleniowego czy integracyjnego (aczkolwiek Spółka nie wyklucza, że wyjazdy mogą przyczyniać się do lepszej integracji pracowników, czy też zwiększenia ich motywacji do pracy). W ocenie Spółki, korzyści dla pracowników z ww. wyjazdów przewyższają korzyści jakie czerpie z nich sama Spółka.
Zdaniem Spółki, ciąży na niej obowiązek naliczenia podatku VAT od wspomnianych świadczeń, przy czym jednocześnie przysługuje jej prawo do odliczenia VAT od ich zakupu.
W interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2019 r. sygn. 0112-KDIL4.4012.687.2018.2.HW Dyrektor KIS uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. Zdaniem Dyrektora KIS, w omawianym stanie faktycznym Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT, a w konsekwencji nieodpłatne świadczenie przez Spółkę tych usług nie podlega opodatkowaniu VAT. Na skutek skargi na wspomnianą interpretację, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 6 listopada 2019 r. sygn. akt I SA/Po 504/19 przyznał rację Spółce. W związku ze skargą kasacyjną Dyrektora KIS od ww. wyroku WSA w Poznaniu sprawa trafiła przed NSA.
Rozstrzygnięcie NSA
W swoim wyroku NSA wskazał, że spór w przedmiotowej sprawie dotyczy wykładni art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Zdaniem NSA, nie jest sporne, że Spółka nie nabywa wspomnianych usług na cele swojej działalności gospodarczej (tj. ich zakup ma na celu zaspokojenie prywatnych potrzeb pracowników).
Jednocześnie NSA wskazał, że jeżeli przedsiębiorca nabywa określone dobro wyłącznie dla celów prywatnych, nie działa on w tym zakresie w roli podatnika VAT.
Skoro zatem Spółka nabywa usługi rozrywkowe w celu ich nieodpłatnego przekazania na potrzeby prywatne pracowników (osób towarzyszących), to Spółkę należy traktować jako konsumenta. Innymi słowy, Spółka powinna ponieść ekonomiczny ciężar podatku VAT poprzez brak prawa do odliczenia VAT od zakupionych usług. W konsekwencji, sytuacja Spółki jest analogiczna do hipotetycznej sytuacji pracowników (osób towarzyszących), którzy nabyliby te usługi z podatkiem VAT bez pośrednictwa Spółki.
Konsekwentnie, NSA uznał, że przekazanie ww. usług nie będzie opodatkowane na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT z uwagi na to, że Spółka nie działa w tym przypadku jako podatnik podatku VAT. Zdaniem NSA, powyższy przepis może mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy podmiot wykonujący nieodpłatne świadczenie dokonywał zakupów na cele swojej działalności gospodarczej.
Skutki wyroku NSA dla podatników
Omawiany wyrok wydaje się być bardzo istotnym głosem w kwestii prawidłowego traktowania do celów VAT problematyki nieodpłatnych świadczeń pracowniczych. Wyrażone w nim podejście należy ocenić jako racjonalne i praktyczne, prowadzące do uproszczenia rozliczeń podatników (brak wykazania podatku VAT z tytułu zakupu jak i nieodpłatnego świadczenia).